نگاهی دیگر به انیمیشن پاندای کونگ فو کار – قسمت اول

در حوزه تحلیل فیلم و سریال هنگامی که به حوزه اندیشه کودک و انمیشن ها وارد می شویم از دو منظر می توان آن را بررسی کرد:

دیدگاه کودکان

دیدگاه والدین و بزرگسالان

انیمیشن از دیدگاه کودکان بسیار سرگرم کننده و هیجانی است و برای آن ها باعث ساخت دنیایی جدید و تقویت تخیل آن ها می شود.

اما انیمیشن از دیدگاه بزرگسالان یا والدین شاید بسیار بی اهمیت باشد و فقط برای چند ساعت سرگرمی کودکشان زیاد به نوع انیمیشن و مفهوم آن توجه ندارند در این مقاله سعی داریم به پرسش های زیر پاسخ بگوییم:

چرا جامعه جهانی به فکر کودکان ماست؟

آیا فضای انیمیشن برای کودکان به دور از مفاهیم فلسفی و کلام می باشد؟

آیا انیمیشن هایی چون پاندای کونگ فو کار در جهت ایجاد فضای آخرالزمانی تلاش می نمایند؟

این مقاله داری ابعاد زیر می باشد:

۱- خلاصه داستان

۲- مفاهیم و نکات داستان

مشخصات انیمیشن:

محصول ۲۰۰۸
بودجه: ۱۳۰میلیون دلار
کارگردان: مارک آزبورن تهیه کننده : ملیسا کاب
نویسنده: جاناتان ایبل
کمپانی: دریم ورکس – پارامونت پیکچرز

خلاصه داستان

بعد از کشف اسرار هماهنگی و تعادل و اسرار کونگ فو توسط استاد ادوی (لاک پشت) نزدیک به هزار سال است که معبد چی و مردم شهر منتظر انتخاب و ظهور جنگ جوی اژدها یا همان منجی هستند تا آن ها را به آرامش برساند یکی از شاگردان معبد (تای لانگ) بعد از آموزش های فراوان کونگ فو نامزد جنگ جوی اژدها می گردد اما استاد ادوی قلب اورا تاریک می بیند و او را انتخاب نمی کند. تای لانگ برای تصاحب طومار اژدها که به فرد، قدرت جنگ جوی اژدها را می دهد، دست به شرارت می زند اما استاد ادوی با او مقابله می کند و او به زندان می افتد.
پس از تای لانگ پنج نفر برای رسیدن به مقام جنگ جوی اژدها آموزش میبیند تا یکی از آن ها انتخاب گردد. زمانی که تای لانگ پس از بیست سال احتمال فرارش از زندان مطرح می گردد مسابقه انتخاب جنگ جوی اژدها از میان گروه پنج (ببر،میمون،لک لک،مار،مانتیس) آغاز می گردد اما با حادثه ای غیر منتظره پاندا که یک شاگرد آشپز بوده است به وسط میدان می افتد و توسط استاد ادوی به عنوان جنگ جوی اژدها انتخاب می گردد.

نکات و مفاهیم

در این قسمت به دلیل کثرت نکات به طور خلاصه به چند مورد اشاره میکنیم؛
در ابتدای انیمیشن، منجی را معرفی می کند در حالیکه یک چوب دستی بدست دارد و پرچم های قرمزی که از سمت راست به چپ حرکت می کنند.

منجی به سمت مکانی حرکت می کند که در ابتدا چند موضوع را در ذهن بیننده ایجاد می کند:

– خانه ای که پایه و اساسی ندارد و محکم به نظر نمی رسد.
– چراغ های این خانه صورتی است.
– گویا خالی از سکنه است درحالیکه دودی از دودکش از بالای این ساختمان درحال بلند شدن است.

زمانیکه منجی درب این خانه را باز می کند، ذهن بیننده با تضادی مواجه می شود و آن تضاد ؟؟؟
آن خانه پر است از موجودات ، موجوداتی که چشمان شان پوشیده است و برخی از آن ها مثل عرب ها نقاب یا پوشیه زده اند تا دیده نشوند.

بعد از چند دقیقه، جنگ بین پاندا و دیگر اعضای آن جا رخ می دهد. پس مشخص می شود که خدمه های آنجا که شبیه رستوران است خرگوش هستند.
خرگوش نماد شهوت است و سپس صدای یک جیغ کوتاه زنانه می آید و تصویر اصلی که نمایش داده می شود همان شبه رستوران اما به صورتی متفاوت. نوری که آمد با پیش زمینه ی قرمز که منجی سقف آن جا را می شکافد. خودش و موجودات آنجا به هوا پرتاب می شوند.
نکته ی نمادین این صحنه نوری است به این صورت که در راس آن ، منجی قرار گرفته است و این نور که مانند مثلث رو به پایین است نشان هنده زن در روابط جنسی است.
خب هم اکنون متوجه شدید که ماجرا چیست؟ این که آن شبه رستوران جایی نیست جز مکان فحشا و بعد از جنگیدن، منجی از بین موجوداتی که با چشمان قرمز او را احاطه کردند نمایان می شود؛ در حالیکه ناگهان چشم راست او نورانی می شود و پس از چند ثانیه پنج یار منجی با حرکات نمایشی به سمتش می آیند و روی زمین جای می گیرند که تصویری از شاخ شیطان را روی زمین ایجاد می کنند.

شمشیر سبز رنگ منجی به شدت جلوه گری می کند. این شمشیر خیلی خاص است ، دو تیغه و سبز رنگ است.
این رنگ در عموم اسطوره ها نماد شر می باشد و دقیقا این رنگ در فرهنگ تشیع نماد سیادت می باشد که هالیوود از این نماد به صورت منفی در فیلم ، انیمیشن و سریال های خود بکار برده است.
اما نکته اینجاست شمشیری دو لبه که خاصیت جادویی دارد و نوری سبز رنگ از آن ساطع می شود. شاید بشود کمی همانند سازی با فرهنگ عامیه شیعه ایجاد کرد با شمشیر دو لبه ذوالفقار در حالیکه ذوالفقار به هیچ عنوان دو لبه به این صورت که نمایش داده می شود نبوده است بلکه به صورتی بوده است که هر دو طرف آن تیز و برنده بوده است.

الف) تیتراژ ابتدائی

تیتراژ با موسیقی چینی و با حرکت یک جانور که مشخص نمی شود چه نوع حیوان یا موجودی است آغاز می شود. صدای قدم های این موجود بسیار زیاد است و این یعنی استواری در حرکت به سمت هدف که ماه می باشد است. تمام رنگ ها در طول این حرکت بسیار سرد و خنثی و چند رنگ صورتی دیده می شود که نشان دهنده مرداب است. اما آن موجود در آن فرو نمی رود در امتداد حرکت، این جانور چوب دستی خود را به صورت رزمی می چرخاند و این یعنی همیشه آماده مبارزه بودن است و بعد از رسیدن به ماه همان چوب دستی تبدیل به چوب ماهی گیری می شود و تبدیل به جوکر پاسور می شود و این یعنی ذهن ما همواره در حال مدیریت از طریق آنچه که به ما نشان می دهند است.
اما رسالت اصلی بازی هایی چون پاسور و امثال آن سرگرم نمودن انسان هاست. سرگرم نمودن به معنای مشغول شدن به بازی هایی همچون پاسور و امثال امور لغو و بیهوده که فایده ای جز اتلاف وقت و غافل شدن از مسیر حرکت بندگی ندارد و رسالت اصلی آنها ایجاد غفلت و بی توجهی نسبت به خداوند و مسیر بندگی او می باشد.
شیطان برای ایجاد غفلت میان انسان ها روش ها و ابزار های مختلفی دارد که این بازی ها یک از انواع آن می باشد نماد فرد رزمی کار بر روی ماه نیز یاد آور ماهیت غفلت و سرگرمی غرق می گردد.

چند نکته کوتاه اما مهم:

ب) انتخاب پاندا

نکته ای که قابل توجه می باشد این است که در میان تمام حیوانات که دارای قابلیت های مختلف هستند، پاندا حیوان و نماد ملی کشور چین می باشد. پاندا نماد سرزمین چین و فرهنگ و تمدن چین می باشد. پیامی که این انتخاب به مخاطب انتقال می دهد، این نکته است که جنگ جوی اژدها، کسی که باعث آرامش درد جهانی می شود کسی که در مقابل هجوم جبهه شر و مشکلات می ایستد و مقابله می کند، منجی درد تمدن جهانی، پاندا یا همان کشور چین می باشد.
در این انیمیشن، چین با استفاده از سمبل کشور خود، یعنی پاندا، خود را منجی مشکلات جامعه جهانی معرفی نموده است.
اندام پاندا دچار چاقی، بی قوارگی، بی عرضه گی و تنبلی است که همه این ویژگی ها نکات قابل تاملی می باشد. یکی از نکات این است که او مظهر نرمی و آرامش و تغییرناپذیری است که سمبل انرژی یین و یانگ می باشد و نکته دیگر این است که جنگ جوی اژدها را بر خلاف اسم بسیار خشن، مخالف تمام انتظارات مخاطب معرفی میکند.

ج) تیم پنج نفر

پنج نفر در معبد چی در حال آموزش می باشند این پنج حیوان نماینده چهار دسته از موجودات برای انتخاب جنگ جوی اژدها می باشند.
ببر و میمون نماینده دسته پستانداران، لک لک نماینده دسته پرندگان، مار نماینده خزندگان و مانتیس نماینده دسته حشرات می باشند. درواقع تمامی موجودات در مسأله انتخاب جنگ جوی اژدها و منجی درگیر هستند و این نشان گر همه گیر بودن همه دسته موجودات است.

در این جا به برخی از ویژگی های این موجودات می پردازیم:

مانتیس

حشره ای است از دسته آخوندکان (Mantodea). عمر او یک سال است. اگرچه اکثرا بعد از رسیدن به بلوغ فقط شش ماه زنده می مانند و عموما در آمریکای شمالی یافت می شوند.
این موجود هنگامی که آرام می ایستد پاهای خود را مانند دو دست به سمت جلو نگه می دارد و انگار حالت دعا کردن به خود دارد. در زبان انگلیسی او را نیایشگر یا Praying Mantis می نامند در زبان یونانی نام او به معنای پیامبر است. پس انتخاب این موجودات تصادفی و از سر اتفاق نبوده است بلکه اهداف مهمی در پشت این انتخاب وجود دارد و به نظر می رسد که مبنای دینی داشته باشد.

راکون (استاد چیفو)

این موجود بومی آمریکای شمالی است و تعداد نوارهای روی بدن ان موجود معمولا پنج خط است رد پای این موجودات بسیار شبیه به ردپای انسان است

 

 

بابون گلادا (میمون)

Gelada Babon یک میمون دم کوتاه از خانواده دنیای قدیم و از دسته نخستینیان است که معمولا در قاره آفریقا و مناطق مرتفع اتیوپی زیست می کند که این نشان دهنده اشاره به تلفیق سنت و مدرنیته در این انیمیشن می باشد

د) جامعه موجود در انیمیشن

استفاده از این سه حیوان به عنوان شهروندان شهر، دارای نماد می باشد.
اردک در فرهنگ اسلامی و عرفان اسلامی، نماد حرص و آز می باشد که به خاطر حرصی که در جستجوی میان گل و لای برای پیدا کردن کرم می زند، سمبل صفت حرص شده است.
خرگوش نیز به دلیل قدرت تکثیر زیاد و جوندگی اش، سمبل شهوت نیروی جنسی و شهوت شکم می باشد.
خوک بدلیل نجاست خواری جزء حرام گوشتان می باشد و ویژگی ای که دارد، فاقد غیرت و تعصب نسبت به جفت خود می باشد. خوک تنها حیوانی است که اگر خوک دیگری با جفتش نزدیکی نماید، واکنشی نشان نمی دهد. به همین دلیل مصرف گوشت خوک باعث بی غیرتی و بی تفاوتی نسبت به ناموس می گردد، و به همین دلیل در اسلام حرام شده است.

استفاده از این حیوانات در داستان پاندا، سمبل بی تفاوتی، مصرف گرایی، سطحی نگری، لذت طلبی جامعه انسانی می باشد که تنها به دنبال لذت های دنیایی و مصرف گرایی می باشد که از تفکر و تعمق در موضوعات و امور عالم فاصله گرفته است.
این جامعه سمبل جامعه لیبرال دموکراسی می باشد که اصالت را بر اباحی گری و لذت طلبی می داند و نسبت به حوادث و مشکلات و مسئولیت های آفرینشی، بی تفاوت می باشد.
شاید سازندگان پاندای کونگ فوکار ، مبانی اسلامی را نسبت به شخصیت پردازی حیوانات ندانسته باشند، اما برای نشان دادن فرهنگ اباحه گری، بی تفاوتی، سطحی نگری، فانتری منشی، لذت طلبی و مصرف گرایی، بهترین حیواناتی که می توانستند انتخاب نمایند، خوک و خرگوش و اردک می باشد.

ه) شخصیت استاد ادوی (لاک پشت)

لاک پشت نماد تمدن و فرهنگ می باشد. استاد ادوی کسی است که برای اولین بار اسرار تمرکز و هماهنگی در جهان را کشف نموده است و بر اساس آن فنون کونگ فو را ابداع نموده است. شخصیت ادوی، شخصیتی پیامبرگونه دارد، مکتب خاصی را ابداع نمود، از الهام برخوردار است، بیشتر در حال مراقبه و تفکر است، نقش هدایت کنندگی دارد، اوست که جنگ جوی اژدها را معرفی می نماید و هزار سال است که منتظر آمدن جنگ جوی اژدهاست. برخی مطالب را پیشگویی می نماید و… . این شخصیت پردازی، او را دارای ابعاد پیامبری معرفی می نماید.
در واقع ادوی پیامبری است که منجی را پیش بینی می کند و ویژگی های او را بیان می کند و در نهایت منجی اصلی (جنگ جوی اژدها) را معرفی می نماید.

و) تقابل میان خیر و شر

یکی از گزاره های مهم در داستان پاندای کونگ فوکار ، تقابل میان خیر و شر می باشد. تاریخ بشر بر محور تقابل میان خیر و شر یا حق و باطل گذشته است. جبهه باطل همواره تلاش نموده تا بر جبهه حق پیروز گردد و شرارت و فساد را در عالم گسترش دهد. این تقابل از ابتدای خلقت وجود داشته و در آخرالزمان به اوج خود می رسد و در نهایت با پیروزی جبهه حق، خیر و صلح و صلاح بر جهان سیطره می یابد.

داستان پاندا با استفاده از این تقابل تاریخی، موضوع و محوریت داستان خود را بر این مطلب می گذارد و پاندا به عنوان نماد نیروی خیر و تای لانگ به عنوان نماد نیروی شر در برابر یکدیگر قرار می گیرند و در نهایت پاندا پیروز می گردد. حتی تای لانگ مصداق شیطان در کتاب مقدس است که در مکاشفات یوحنا باب ۲۰ فقره ۷ آمده است:
«همین که این هزار سال به پایان برسد، شیطان از زندان خود آزاد خواهد شد و برای فریب دادن مللی که در چهار گوشه زمینند، بیرون خواهد رفت. او، جوج و ماجوج را که مانند شنهای دریا بی‌شمارند، برای جنگ جمع می‌کند.»
اساس فلسفه کنفسیوس چین بر این تقابل و تعامل میان خیر و شر بنا شده است. این فلسفه حرکت عالم را از تقابلات میان این دو می داند و دو انرژی یین و یانگ را نماد این دو عالم می داند.
این تقابل در اکثر ادیان و مکاتب آمده است و پیرامون آینده آن پیشگویی هایی شده است.

سکانس آخر و نکته ای عمیق

ظریف ترین نکته که توجه مارا به خود جلب می کند و قلب شیعه را جریحه دار می کند، به سخره گرفتن آرا و اندیشه تشیع نسبت به امام حاضر است.
به آخر انیمیشن توجه فرمایید؛ اهالی شهر خیلی خسته و درمانده به شهر باز می گردند در حالیکه منجی و شیطان با هم نبردی داشتند؛ ناگهان یکی از خوک ها می گوید:

“وای نگاه کنید جنگجوی اژدها”

در تصویری غبار آلود و آهنگی پیروزمندانه شخصی نمایان می شود که تصویری به صورت سایه است که خیلی با آرامش و پیروزمندانه قدم بر میدارد این سایه لباسی دارد که این تصویر را در ذهن متبادر می کند. این سایه شنلی دارد با عمامه ای بر سر و نوری که از پس سر او نمایان است و هنگامیکه جلو می آید تصویر واضح تر می شود. دوباره منجی همان پاندایی است که یک تابه بر سر دارد و همچنان شوخ و دست و پا چلفتی است که به همه سلام میدهد و در نهایت ببری او را استاد خطاب می کند و همه ی اهالی شهر سر تعظیم برایش فرود می آورند.
پاندا ملقب به جنگ جوی اژدها می شود.

در هر صورت این انیمیشن با محتوای عمیق فلسفی به عنوان یک نقشه راه در حال شکل دادن به اعتقاد کودکان ما می باشد که مهمترین موضوع آن تحریف منجی و ناکارمدی دین در مسائل زندگی است.

به بحث تحریف منجی در مقاله تحلیل و بررسی انیمیشن پاندای کونگ فو کار (بخش دوم) بیشتر خواهیم پرداخت…

ان شاء الله

منبع:http://monjiemoud.com/

پرستو مروجی
علیرضا پورمسعود