اقتصاد و رفاه در حکومت مهدوی چگونه است؟

خدایا ما به تو شِکوه کنیم از فقدان پیامبرمان و غیبت امام و رهبرمان و سختى روزگار بر ما و درآمدن فتنه ها بر سر ما و پشت بهم دادن دشمنان بر دشمنى ما و بسیارى دشمنان و کمى افراد ما .

خدایا پس بگشا از ما این اندوه را به گشایشى از طرف خود که زود بفرستى یارى از خودت که عزتش دهى و به امام عادلى که آشکارش کنى.

اى معبود به حق آمین، از تو می خواهیم که به نماینده و ولیت اذن دهى براى آشکار ساختن عدالتت در میان بندگانت…(۱)

اقتصاد و رفاه در حکومت امام مهدی (عج)

بخش اول، تقسیم ثروت

رفاه اقتصادى بى‌سابقه در زمان حکومت امام مهدی (عج)در منابع شیعه و سنى مشهور است و بر روحیۀ سخاوتمندى و محبّت آن بزرگوار به مردم دلالت دارد.

در حدیثی که در منابع اهل تسنّن آمده است، از ابوسعید خدرى چنین نقل شده:

پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: شما را به ظهور مهدى(علیه السلام) بشارت مى دهم; زمین را پر از عدالت مى کند همان گونه که از جور و ستم پر شده است. ساکنان آسمانها و ساکنان زمین از او راضى مى شوند و اموال و ثروتها را به طور صحیح تقسیم مى کند.

کسى پرسید: معنى تقسیم صحیح ثروت چیست؟

فرمود: به طور مساوى در میان مردم!

سپس فرمود: و دلهاى پیروان محمّد(صلى الله علیه وآله وسلم) را پر از بى نیازى مى کند، و عدالتش همه را فرا مى گیرد; تا آنجا که دستور مى دهد کسى با صداى بلند صدا زند هر کس نیاز مالى دارد برخیزد، هیچکس ـ جز یک نفر بر نمى خیزد… [امام] دستور مى دهد مال قابل ملاحظه اى به او بدهند، امّا او بزودى باز مى گردد و پشیمان مى شود که چرا آزمند و حریص بوده است.(۲)

از امام باقر (ع) روایت شده است که فرمود:

وقتى قائم اهل بیت قیام کند (امکانات) را به طور مساوى تقسیم مى‌نماید و در رعیّت عدالت را برقرار مى‌سازد، هرکس از وى اطاعت کند از خدا اطاعت نموده و هرکس نافرمانى او را بکند نافرمانى خدا را نموده است، …اموال و ثروت‌هاى دنیا از درون و برون زمین نزد وى جمع‌آورى مى‌شود و به مردم مى‌گوید بیائید به سوى چیزى‌که به خاطر آن قطع رحم و خویشاوندى نمودید و براى آن خون‌هاى حرام ریختید و به علّت آن مرتکب محرمات خدا شدید. . . اینک بیایید و از این اموال آنچه می خواهید برای خود بردارید .

به هرکس به اندازه‌اى مى‌دهد که قبل از او هیچ کس آن مقدار نداده است و زمین را پر از عدل ‌و داد و نور گرداند، همانگونه که از ظلم و جور و شرّ پر شده است.(۳)

امام باقر علیه السلام:

[امام مهدى (عج) ] در سال دو بار به مردم مال ببخشد و در ماه دوبار امور معیشت بدانان دهد… تا نیازمندى به زکات باقى نماند و صاحبان زکات، زکاتشان را نزد محتاجان آورند، و ایشان نپذیرند. پس آنان زکات خویش در کیسه‌هایى نهند و در اطراف خانه‌ها بگردند (براى دستیابى به محتاجى) ، و مردم بیرون آیند و گویند: ما را نیازى به پول شما نیست. . . پس دست به بخشش گشاید، چنانکه تا آن‌روز کسى آنچنان بخشش اموال نکرده باشد.(۴)

امام مهدی (عج) مال را به مساوات تقسیم می کند و قلبهای امت محمد را لبریز از بی نیازی خواهد کرد.

اموال را بدون آنکه شمارش نماید تقسیم می کند. بدین ترتیب مردمان با همه وجود و از صمیم قلب از داشتن و گنجینه کردن و انبوه سازی، احساس بی نیازی می کنند.(۵) همان گونه که پیامبر اکرم (ص) نوید آن را داده است: زمانی که مهدی قیام کند، خدوند در قلب بندگان بی نیازی افکند.(۶)

آیا امام زمان اموال شخصی حلال مردم را از صاحبانش می گیرد و در میان آحاد انسانها تقسیم می کند؟ 

هرگز و قطعا مراد این نیست زیرا اسلام مالکیت فردی را امضاء کرده و برای اموال خصوصی مردم احترام قائل شده و حرمت مال او را مثل حرمت خون او دانسته و همانطور که ریختن خون مسلمان حرام است، بردن و گرفتن مال مسلمان هم با بودن طیب نفس او حرام است و معقول نیست که امام علیه السلام به مردم اعلان کند هر چه از دارایی دارید بیاورید و باید میان همه تقسیم شود که هزار و یک تالی فاسد دارد و مدت دهها سال کمونیستم در جهان شعار الغاء مالکیت خصوصی و فردی داد و مالکیت را دولتی و عمومی و اشتراکی دانست و دیدیم که چگونه فرو پاشید و نابود شد. پس منظور چیست؟ منظور اموال عمومی است از منابع زیرزمینی و اخماس و زکوات و… که بیت المال مسلمین است و در اختیار امام مهدی (عج) است ولی در آن زمان به قدری بیت المال سرشار از اموال عمومی است و خزانه های دنیا در دست امام زمان است که هر چه بدهد پایان ندارد و اینها را در میان مردم تقسیم می کند و به طور مساوی به اشخاص می دهد.

البته اگر ثروت بیت المال محدود باشد باز عدالت ایجاب می کند که به مناطق محرومتر، زودتر و بیشتر رسیدگی شود ولی با فرض اینکه در آن زمان ثروت دنیا در اختیار امام مهدی است و کم نمی آورد . لذا تقسیم بالسویه در این بخش قابل قبول است.

و در حدیثی آمده: یعنی اموال در زمان امام زمان فیضات دارد. مثل چشمه می جوشد و پایان ندارد.(۷)و(۸)

منابع ثروت در حکومت امام مهدی (عج)

رسول خدا (ص) نقل شده است که فرمود: زمین گنجینه‌هایش را براى او خارج مى‌سازد و وى مال و سرمایۀ بى‌شمار بین مردم پخش مى‌کند.(۹)

در حکومت جهانی امام عصر (عج) همه ی نقاط زمین آباد و سرسبز و مالامال از محصول می شود و معادن زیرزمینی استخراج می شود و زمین روئیدنیهایش را می رویاند و آسمان قطرات بارانش را فرو می فرستد و از زمین و آسمان نعمت ریزش می کند و وفور نعمت است و نقطه ای خالی از عمران نخواهد ماند.(۱۰)

آسمانها بارانش را مثل ناودان فرو می فرستد و زمین همه ی روئیدنیهایش را بیرون می آورد و هیچ نباتی را ذخیره و احتکار نمی کند.(۱۱)

در آن روز زمین گنجهای پنهانش را آشکارمی کند و برکاتش را نمایان می سازد.(۱۲)

در دولت امام مهدی(عج) آبها فراوان و نهرها امتداد می یابد و زمین خوردنیهایش را دو چندان ظاهر می کند و همه ی گنجهای پنهان استخراج می شود.(۱۳)

در روی کره ی زمین هیچ نقطه ی خراب و ویرانی نمی ماند مگر آنکه حضرت آنجا را آباد و معمور می سازد.(۱۴)

به قدری آبادانی فراوان می شود که زنی از سرزمین عراق تا شام پیاده اگر طی طریق کند در تمام مسیر روی سبزیها و نباتات گام برمی دارد و زمین خشک و بایری نخواهد دید. (۱۵)

در زمان حکومت امام مهدی (عج) کل کره ی زمین آباد می شود و کویر زدائی می گردد و سرزمین موات و بایری نخواهد ماند و این واقعا رؤیا و آرزوی هر انسانی است که انشاء الله در آن عصر جامعه عمل خواهد پوشید(۱۶) و این وعدۀ الهى که دربارۀ جامعۀ تقواپیشگان مژده داده است آشکار مى‌گردد:
________________________________________
«وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ اَلْقُرىٰ آمَنُوا وَ اِتَّقَوْا لَفَتَحْنٰا عَلَیْهِمْ بَرَکٰاتٍ مِنَ اَلسَّمٰاءِ وَ اَلْأَرْضِ» اگر مردم آبادیها ایمان آورده و تقوا پیشه ساخته بودند، برکات آسمان و زمین را به رویشان مى‌گشودیم. . .» (اعراف۷/۹۶)(۱۷)

منابع:
۱- ترجمه بخشی از دعای زمان غیبت کلیات مفاتیح الجنان
۲- چشم‏ اندازی به حکومت جهانی امام مهدی ، علی محمدی خراسانی
ص۲۶۹به نقل از نورالابصار فى مناقب آل بیت النّبى المختار، ص ۱۵۶ و ۱۵۷
۳- دولت مهدی سیرت مهدی ص ۴۵۸ و عصر ظهور علی کورانی ص ۳۶۴
هردو به نقل از بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۱
۴- عصر زندگی و چگونگی آینده انسان و اسلام (پژوهشی در انقلاب جهانی امام مهدی «عج») ج ۱ ص۱۱۶
به نقل از بحار»۵۲/۳۹۰؛ «غیبت نعمانى» /۲۳۷، با اندک اختلاف
۵- جهانی سازی، عدالت اقتصادی و مهدویت،ناصر جهانیان ص۳۹
۶– همان ، ص ۴۰ به نقل از ملاحم والفتن ص۷۱
۷- دولت مهدی سیرت مهدی ص ۴۵۹
۸- همان به نقل از بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۸۰
۹- عصر ظهور ص ۳۶۳ به نقل از بحار ج ۵۱ ص ۶۸
۱۰- دولت مهدی سیرت مهدی ، مصطفی دلشاد تهرانی ص۴۶۳
۱۱- همان ، ص ۴۶۴ به نقل از بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۸
۱۲- همان به نقل از بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۵
۱۳- همان به نقل از منتخب الاثر، ص ۴۷۲
۱۴- همان به نقل از منتخب الاثر، ص ۴۸۲
۱۵- همان به نقل از بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۶
۱۶- همان ص ۴۶۴
۱۷- عصر زندگی و چگونگی آینده انسان و اسلام (پژوهشی در انقلاب جهانی امام مهدی «عج») ج ۱ ص۱۲۲
*جهان