فضیلت شب قدر در سایه توجه به حجت
در آستانه نزدیک شدن به شب‌های پرعظمت «قدر» شایسته است پیرامون علت و درک فضیلت شب قدر تبیینی هرچند مختصر بیان شود. از آیات سوره مبارکه قدر و روایات معتبری که در تفسیر آن واردشده، استفاده می‌شود که:
«فرشتگان در شب قدر مقدرات یک سال را نزد امام زمان هر دوره‌ای آورده و بر او عرضه می‌کنند. این واقعیت از نخستین روز خلقت بوده و بر نخستین پیامبر و وصی او نازل می‌شده و تا قیام قیامت نیز ادامه دارد». [1]
زیرا که خداوند متعال زمین را از نخستین روز آفرینش تا برپائی قیامت بی حجت نگذاشته و نخواهد گذاشت و خداوند در شب قدر، مقدرات امور عالم را به‌وسیله ملائکه و روح که اعظم ملائکه است نزد آن حجت بر زمین (خواه پیامبر باشد و خواه وصی او) می‌فرستد. در صدر اسلام، درزمان حیات رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) محل نزول فرشتگان آستان آن حضرت بوده است و این امر مورد قبول همگان است و پس‌ازآن حضرت به محضر امیر المومنین (علیه‌السلام) و سپس ائمه اطهار (علیهم‌السلام) یکی پس از دیگری و امروزه به محضر امام زمان حضرت ولی عصر مهدی موعود (علیه‌السلام) نازل می‌شوند و در هرسال تکرار می‌شود و انقطاعی ندارد. چنان چه از ظاهر آیه شریفه تَنَزَّلُ الْمَلَائِکةُ وَالرُّوحُ نیز تداوم این امر استفاده می‌شود، زیرا «تنزل» فعل مضارع بوده که دلالت بر استمرار و پیوستگی دارد، یعنی فرشتگان و روح، پیوسته و همواره فرود می‌آیند.
از علمای اهل سنت نیز بر استمرار شب قدر تأکید دارند مانند رشیدالدین میبدی مفسّر معروف اهل سنّت که می‌گوید: «برخی گفته‌اند این شب قدر در روزگاران پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بود، سپس از میان رفت، اما چنین نیست، زیرا که همه اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و علمای اسلام معتقدند که شب قدر تا قیام قیامت باقی است. [2]
عالم مشهور اهل سنت، طبرسی صاحب تفسیر مجمع‌البیان نیز روایتی را از ابوذر غفاری نقل می‌کند: «به رسول خدا گفتم: ای پیامبر، آیا شب قدر و نزول فرشتگان در آن شب، تنها در زمان پیامبران وجود دارد و چون پیامبران از دنیا رفتند، دیگر شب قدری وجود ندارد؟ فرمود: بلکه شب قدر تا قیام قیامت هست». [3]
بنابراین وقتی شب قدر در هرسال و تا برپائی قیامت ادامه دارد، پس باید صاحب شب قدر که بعد از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اوصیاء معصوم آن بزرگوار هستند، نیز برای همیشه وجود داشته باشند، وگرنه فرشتگان بر چه کسی فرود می‌آیند و کتاب تقدیر را نزد چه کسی عرضه می‌کنند و مجاری امور را به اذن خدا به چه کسی، می‌سپارند؟
پس همان‌گونه که قرآن تا قیام قیامت هست، حجت خدا در زمین نیز باید وجود داشته باشد و معلوم است که پس از رحلت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) این منصب و مقام به اوصیای او واگذارشده است. حدیث ثقلین نیز علاوه بر اثبات اصل امامت، تداوم آن را نیز اثبات می‌کند، زیرا در حدیث تصریح شده که قرآن و عترت ابداً قابل جدایی نبوده و از هم جدا نمی‌شوند و تا قیامت که در حوض کوثر بر رسول خدا وارد شوند، از هم جدا نمی‌شوند. وقتی قرآن تا قیامت باقی است قهرا عترت نیز باقی خواهد بود، لذا تمسک به هر دو لازم است و تفرقه بین آن دو باعث ضلالت و هلاکت می‌شود،
بنابراین ارزش و منزلت شب قدر باوجود مقدّس انسان کامل (حجت خدا) باهم ارتباط تنگاتنگ و ناگسستنی دارند و به‌روشنی معلوم است که صاحب شب قدر در زمان ما حضرت ولی عصر حجة بن الحسن المهدی (علیه‌السلام) است و اوست که حجت خدا و وصّی اوصیاء و خلیفه رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و معصوم از هر گناه و پلیدی است و تنها اوست که لیاقت چنین مقامی را دارد وگرنه مردم شأنیت و شایستگی چنین کاری ندارند که ملائکه یا ملک اعظم در شب قدر هرسال به نزد آن‌ها فرود آیند و تقدیر امور را در محضر آن‌ها انجام دهند.
حال که دلیل عظمت شب قدر به خوبی روشن شد شایسته است مؤمنین در بزرگداشت شب‌های قدر به عنوان یک فضیلت اخلاقی بسیار مهم توجه خاصی را نیز در عبادات این شب به وجود مقدس حضرت ولی عصر حجة بن الحسن المهدی (علیه‌السلام) داشته باشند که با این کار امید است همه بتوانیم فضیلت این شب بسیار با برکت را درک کنیم و این ردک و فهم جمعی از مقام حجت خدا و فضیلت شب قدر مقدمات ظهور را مهیا سازد.
---------------------------
پی‌نوشت:
[1]. اصول کافی، شیخ کلینی، کتاب الحجه، ج2، باب فی شأن «انا انزلنا».
[2]. کشف المراد، علامه حلی، ج10، ص559.
[3]. مجمع البیان، طبرسی، ج10، ص518.
